نظريه يادگيري اجتماعي بندورا

نقش تربيت بدني وورزش در بهداشت رواني دانش آموزان

نقش جوانان و مشكلات آنان در جامعه

الحمد للَّه رب العالمين و الصلاة و السلام على سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعين
اسلام آخرين دين الهى و كاملترين برنامه زندگى براى كليه اقشار بشريت مى‏باشد. خداوند متعال براى دعوت به اين دين، حضرت محمد صلى الله عليه وسلم را برگزيد و او را بر ساير پيامبران فضيلت و برترى بخشيد. وقتى آنحضرت صلى الله عليه وسلم به رسالت و پيامبرى مبعوث گرديد نخستين گامى كه برداشت اين بود كه براى ابلاغ پيامهاى الهى افرادى را در نظر گرفت تا بوسيله آنها دعوت اسلام را به بندگان الهى برساند اغلب اين افراد نوجوان يا جوان بودند.

نخستين هسته‏هاى هدايت

خود آن حضرت صلى الله عليه وسلم در سن چهل سالگى به نبوت مبعوث گرديد و اين سن اوج و كمال نيروهاى جوانى است. حضرت ابوبكر صديق رضى الله عنه 37 ساله بود، حضرت عمر رضى الله عنه 27 ساله بود و حضرت عثمان رضى الله عنه هنوز به سن چهل سالگى نرسيده بود، حضرت على )كرم اللَّه وجهه( كه از همه آنها كم سن‏تر بود، عبداللَّه بن مسعود و عبدالرحمن بن عوف و ارقم بن الارقم و سعيد بن زيد و مصعب بن عمير و عمار بن ياسر و دهها تن از جوانان مكه نخستين كسانى بودند كه دعوت رسول‏اللَّه را پذيرفتند. در نخستين مقر و مركز دعوت اسلامى يعنى دارالارقم گرد رسول اكرم صلى الله عليه وسلم جمع شدند و در راه پيشبرد دعوت الى اللَّه مشكلات و ناملايمات را به جان خريدند تا اينكه اسلام ريشه زد و تبديل به درختى تنومند گرديد كه شاخه‏هاى آن در اكناف و اطراف جهان منتشر شد.
فاتحان بزرگ اسلام جوانان بودند

تاريخ گواهى مى‏دهد كه اغلب فاتحان نيرومند جوانانى بودند كه با نيروى اراده و ابتكار و استعانت از اللَّه فتوحات اسلامى را گسترش دادند »عقبه بن نافع« كه جوانى نيرومند و داراى عزم آهنين بود وقتى به كنار اقيانوس اطلس رسيد، اسبش را به دريا زد و چنين گفت:

»اللهم رب محمد لولا هذا البحر لفتحت الدنيا فى سبيل اعلاء كلمتك اللهم فاشهد«
پروردگارا اگر اين دريا در ميان راه مانع من نبود، حتماً براى سربلندى كلمه‏ات تمام جهان را فتح مى‏كردم. الهى تو خود گواه باش.

قتيبه باهلى

قتيبه باهلى جوانى سرشار از اراده و ابتكار بود وقتى به سرزمين چين پا گذاشت يكى از همراهانش گفت »اى قتيبه! در سرزمين تركان پا گذاشته‏ايد، آيا مى‏دانيد كه حوادث و خطرهاى بزرگى در كمين است؟« قتيبه در حالى كه سرشار از نيروى ايمان و يقين بود پاسخ داد: »با توكل بر خدا به اين سرزمين آمده‏ام، اگر اجل فرا رسيده باشد، از ابزار و لشكر چيزى ساخته نيست.«

سلطان محمد فاتح

سلطان محمد، فاتح قسطنطنيه جوانى 24 ساله از آل عثمان بود، قسسطنطنيه يا استانبول كنونى شهرى است استراتژيكى كه رسول اكرم صلى اللَّه عليه و سلم براى فاتح آن مژدهايى داده بود.

از زمان حضرت معاويه رضى الله عنه گرفته تا قرن هشتم بسيارى از سران كوشيدند كه پيشگوئى رسول اللَّه توسط آنان تحقق يابد و مژده‏هاى آن حضرت را به خود اختصاص دهند، اما هيچ كدام نتوانستند شهر را فتح كنند تا اينكه محمد جوان با يك ابتكار بى سابقه يعنى عبور دادن كشتى‏ها از خشكى، توانست قسطنطنيه را كه پايتخت دولت (بيزانس) بود جزو قلمرو اسلام در آورد.

نقش خانواده در خلاقيت و نو آوري

خلاقيت يكي از عالي ترين و پيچيده ترين فعاليت هاي ذهن آدمي است كه تعليم و تربيت بايد به آن توجه كند . خلاقيت نه فقط به هوش و تفكر بلكه به سازمان شخصيت فرد نيز مربوط مي شود. يكي ازسؤالاتي كه در چهار دهه گذشته ذهن بسياري از پژوهشگران و انديشمندان تعليم و تربيت را به خود مشغول كرده اين است كه آيا مي توان خلاقيت را پرورش داد؟

نتايج تحقيقات (بودو تورنس و...) نشان داده است خلاقيت كه در تمام فعاليت هاي فردي و گروهي انسان مشاهده مي گردد. با شدت و ضعف بالقوه و پرورش پذير در همه انسان ها وجود دارد و براي پرورش خلاقيت (سندرز و سندرز) بايد به كودكان و نوجوانان امكان تفكر داد و آنان را از انجام دادن فعاليت هاي قالبي و از پيش تعيين شده تا حد امكان بر حذر داشت . بر اين اساس ، در اين مقاله به بررسي خلاقيت در ابعاد مختلف از جمله مفهوم خلاقيت و روند تفكر خلاق ، ويژگيهاي افراد خلاق ، عوامل موثر در خلاقيت ، نقش معلم در پرورش خلاقيت راه هاي ايجاد و پرورش خلاقيت در دانش آموزان، مي پردازيم .

در بعد اول. ضمن بررسي نظرات مربيان و متخصصان تربيتي در رابطه با مفهوم خلاقيت و روند تفكر خلاق در جستجوي پاسخ به اين سؤال هستيم كه آيا خلاقيت فرآيندي دروني است يا بيروني؟ آيا مستلزم انضباط است يا خود انگيزي؟ در بعد دوم. در جستجوي خصوصيات بارز افراد خلاق هستيم و ضمن اشاره به نتايج تحقيقات مختلف به بررسي ويژگيهاي شخصيتي و رواني افراد خلاق و تفاوت آن ها با افراد غير خلاق مي پردازيم . در بعد سوم. عوامل موثر در خلاقيت و تاثير بر محتواي كتاب هاي درسي را ذكر كرده و عواملي كه مانع تفكر خلاق مي شوند را نيز مورد بررسي قرار مي دهيم. در بعد چهارم . با توجه به نقش معلم و خانواده در پرورش خلاقيت به اين سوال پاسخ مي دهيم كه آيا پرورش دهندگان خلاقيت بايد خلاق باشند؟

معلمان بايد از چه اصولي جهت افزايش مهارت خلاقيت استفاده كنند؟ نقش خانواده و شرايط محيطي در شكوفايي استعدادهاي بالقوه دانش آموزان چيست؟

سرانجام ضمن اشاره به روش هاي متعددي كه علماي تعليم و تربيت براي ايجاد و پرورش خلاقيت و نحوه شكوفايي استعدادهاي خلاق پيشنهاد مي كنند به نتايج نظرسنجي از گروهي از معلمان پرداخته و روش ها ارتقاي خلاقيت و ارائه ي راهكارهاي علمي از ديدگاه معلمان را مورد بررسي قرار مي دهيم .

نهاد اجتماعي

اصطلاح نهاد به هر نوع اعتقاد ، ارزش ، مفهوم ، سازمان يا بطور كلي ، هر پديده‌اي كه طي شرايط و فراگردهاي تاريخي با مجموعه‌اي از هدفها ، كاركردها و كنش‌ها مشخص شده ، اطلاق مي‌شود. نهاد اجتماعي عبارت است از نظام سازمان يافته‌اي از روابط اجتماعي كه متضمن ارزشها و رويه‌هاي عمومي معيني است و نيازهاي اساسي خاصي از جامعه را برآورده مي‌سازد.

نگرش كلي

هر جامعه‌اي در ارتباط با بقا و رفع نيازهاي اجتماعي اساسي خود ، وظايف يا كاركردهاي مهمي بر عهده دارد. اعضاي جديد بايد متولد و تربيت شوند، ضروريات حياتي مردم بايد توليد و توزيع شوند، نظم اجتماعي بايد برقرار و محفوظ بماند، و مردم بايد احساس كنند كه زندگي معنا و هدف دارد. ساختارها يا شيوه‌هايي كه وظايف اساسي فوق از طريق آنها عملي مي‌شوند، نهادهاي اجتماعي ناميده مي‌شوند.

كاركردهاي نهاد اجتماعي

نهادها ، كاركردها يا نقش‌هاي ويژه‌اي بر عهده دارند، يعني هر يك از آنها وظيفه و كار معيني براي جامعه انجام مي‌دهند و آنچه انجام مي‌دهند رابطه‌اي با آنچه مقرر است انجام دهند، دارد. كاركردهاي يك نهاد ، عموما ، يا آشكارند (Manifest) يا نهان (Latent). كاركردهاي آشكار قابل تشخيص و واضح‌اند و نهاد اساسا براي تحقق بخشيدن آنها موجوديت يافته است. كاركردهاي نهان ، غير عمدي و احتمالا غير قابل تشخيص‌اند و اگر قابل تشخيص هم باشند، امري فرعي تلقي مي‌شوند.
كاركردهاي نهان ممكن است مقاصد اصلي و كاركردهاي آشكار نهاد را تقويت كنند يا ربطي به آنها نداشته باشند، يا حتي به نتايجي كاملاً زيان بخش و مغاير با وظايف و عملكردهاي آن نهاد ، منجر شوند، مثلا ، كاركرد آشكار نهاد اقتصادي و مؤسسات وابسته آن ، توليد و توزيع كالاها ، خدمات و بهره وري است. كاركردهاي نهان آن ممكن است گسترش شهرنشيني ، دگرگون سازي زندگي خانوادگي ، رشد و گسترش اتحاديه‌هاي صنفي و كارگري ، تغييرات و تحولات ديگر باشد.

كارگزار در نهادهاي اجتماعي

نهادهاي اجتماعي براي انجام دادن وظايف خود ، به مشاركت افراد انسان به عنوان كارگزار ، نيازمندند. ولي انسان در مقام كارگزار ، بايد طبق انتظارات نهادها عمل كند نه به ميل و اراده خود ، مثلا در نظام آموزش و پرورش ، شخصيت و رفتار معلمان ، در درجه اول ، از لحاظ نحوه ايفاي نقش معلمي ، يعني برآوردن انتظارات نظام آموزشي و رعايت موازين و مقررات آن ، مورد توجه قرار مي‌گيرد.

روابط متقابل در نهادهاي اجتماعي

نهادها در خلا عمل نمي‌كنند، بلكه جزئي از كل جامعه و فرهنگ آن بوده با ساير نهادها ، روابط و كنشهاي متقابل دارند. فهم يك نهاد ، مستلزم مطالعه روابط آن با ساير اجزاي جامعه و فرهنگ است. دين ، حكومت ، اقتصاد ، آموزش و پرورش ، و خانواده ، پيوسته با يكديگر ، كنش و واكنش متقابل دارند، مثلاً شرايط اقتصادي معين مي‌كند كه چه افرادي مي‌توانند ازدواج كرده ، تشكيل خانواده دهند. ازدواج و ميزان زاد و ولد ، در افزايش تقاضاي مصرف مؤثرند.

ساختارهاي اجتماعي

هر نهادي ، داراي ساختار شخصي است. انجام پذيري وظايف يا كاركردهاي نهادها ، مستلزم پيش‌بيني تشكيلات رويه‌ها و مقررات معيني است، مثلاً نهاد آموزش و پرورش ، ساختاري متشكل از سازمانها و مؤسسات گوناگون دارد كه از طريق آن پاسخگوي نيازهاي آموزشي و پرورشي جامعه است. ساختار سازمان ، شبكه‌اي از اجزاي كوچكتر است كه نقش‌ها ناميده مي‌شوند. هر نقش ، وظايفي دارد و بين نقشهاي سازماني ، روابطي پيش‌بيني شده است.

نوجواني حساسترين دوران زندگي

دشوارترين حيات انسان ازجهت تربيتي ، دوره نوجواني است .اين دوره كه حدودسني18_12سال رادربرمي گيرد منطبق بادوره راهنمايي ودبيرستان است .بيش ترين مشكلات تربيتي دراين دوره پيش مي ايد واغلب درهمين دوره است كه فرزندان ياازدست مي رونديادرمسيرسعادت گام مي نهند.

اين دوره مرحله انتقال ازدران كودكي به به دوران چواني يا بزرگسالي است . نوجوان ازيك سودرحال هجرت ازوابستگيهاي دوران كودكي است ؛ازسوي ديگرتوانايي لازم رابراي حل بسياري ازمسائل زندگي نداردوهمين نوسان فكري ورواني درماندگي،تزلزل وگاه پريشاني وابهام رادراوايجادمي كندوآرامش روحي اورا مي‌گيرد.دراين دوره آرامش دوران كودكي _كه ناشي ازبي خبري كودك ازبسياري ازمسائل زندگي است _ديگردرميان نيست .كودك بااعتمادكامل به اطرافيان خودتكيه كرده درسايه حمايت همه جانبه آنهابه آرامش مي رسد ،اما پيدايش رشد فكري وبيدارشدن انگيزه هاي نيرومند فطري درزمينه روحي نوجوان،عرصه رابرچنان آرامش كودكانه اي بسيارتنگ مي كند.

بلوغ ،تولدي دوباره

همزماني اين دوره با پديده «بلوغ »سبب مي شود كه اين دوره اززندگي انسان ازاهميت وحساسيت ويژه برخوردار مي باشد .بلوغ به سان زمين لرزه اي كه باتكان شديد سرتاسر وجود نوجوان را به حركت درآورده وذخايرپنهان وجودش را بيرون مي‌ريزد واورادرشرايطي جديد ونا آشنا قرارمي دهد.گويي نوجوان باورود به دوره بلوغ با جهاني نو آشنا مي شود و افق هايي جديددربرابر ديدگانش گشوده مي شود .دست تواناي آفرينش ،بوسيله بلوغ با جهشي همه جانبه نوجوان را از عالم كودكي جدا كرده آماده رشد وكمال مي كند.گويي نوجوان ديگرباره «متولد» مي شود وبا اين تولد دوباره ،شور ونشاطي تازه مي يابدو گام در راهي نو مي گذارد،اما اين تولد دوباره بدون تحمل رنج ، زحمت وفشار صورت نمي پذيرد.

مقدمه:

كلمه استرس از زبان انگليسي گرفته شده است و معادل دقيقي غير از كلمه فشاردر فارسي نداردو آن هم معناي وسيع و طيف گسترده آن را نمي رساند ،‌لذا از همان لغت استرس كه استفاده جهاني پيدا كرده است استفاده مي كنيم. بنا بر گفته تعدادي از دانشمندان، تمام بيماريهاي موجود در انسان ازجهاتي با استرس ارتباط دارند. اين بيماريها تنها شامل امراض رواني يا بيماريهاي روان تني نمي شود، بلكه در برگيرنده تمام امراض جسماني از قبيل سرطان، سل و مانند آن نيز هستند.از سال هااي قبل درآزمايشگاه ها دانشمندان با وارد آوردن استرس بر حيوانات، آنها را مبتلا به انواع امراض جسماني كرده اند. مثلا" در سالهاي 1979 دو محقق به نام اسكلار و انيسمان با تحريك عصبي موش هايي كه دچار سرطان بودند به وسيله شك الكتريكي، مشاهده كردند كه در موش هايي كه در معرض تحريك عصبي بودند سرطان به سرعت نشوو نما كرد و مرگ آنها تسريع شد در انسان تحقيقات در زمينه رابطه استرس با بيماريها به ويژه امراض جسمي، اخيرا" شروع شده است و لي قبل از اينكه به ذكر نظريات مربوطه در رابطه با هوش و تاثير استرس به آن بپردازيم بايد گفت كه استرس هم مي تواند تاثيرمثبت و هم تاثير منفي بر روي افراد داشته باشد و تفاوت مشخصات بدني و رواني افراد بسيار زياد و وسيع است. به اين صورت كه ممكن است فردي در يادگيري مسائل خيلي مضطرب و دقيق باشد و ديگري اصلا" اهميت ندهد كه تمام اينها به روحيه افراد برمي گردد و مي تواند در جهت مثبت يا منفي قدم بردارد. افراد بسيار كم

هوش هاي متفاوت:‌

تا كنون، اين پرسش همواره بوده است كه هوش چيست؟ از كجا مي آيد؟ و چه گونه رشد مي كند؟وقتي روان شناسان روش ها و ابزاري را براي اندازه گيري هوش ساختند، تعريف ارسطو از انسان هم چون حيواني انديشه ورز، مشغله ئي فكري درباره ي هوش شناختي پديد آورد. بهره ي هوشي يا IQ، عموما هوش تحليلي، رياضي، يا هوش زبان شناختي ناميده مي شود. به دنبال آن، ابزارهاي سنجش، موسوم به آزمون هاي هوش براي اندازه گيري توانايي هاي زهني افراد ساخته شد و كوشش شد تا رابطه ي هوش با مواردي مانند پيش رفت تحصيلي و موفقيت در زندگي حرفه ئي و شخصي يافته شود. در آغاز انتظار مي رفت كه بهره هي هوشي پيش گويي قوي در زمينه ي موفقيت در مشاغل و پيش رفت تحصيلي باشد؛ اما رد حقيقت بهره ي هوشي در زمينه ي پيش گويي هاي ياد شده چندان موفق نبود و اين گونه برداشت شد كه به ظاهر بهره ي هوشي براي وارد شدن به چنين زمينه هايي با حداقل استانداردها در ارتباط است و مشخص شد كه وقتي كه افراد به موفقيت در پيش رفت تحصيلي و زنده گي نزديك مي شوند، فرآيندهايي پيچيده را سپري مي كنند.

به دنبال مشخص شدن آثار بهره ي هوشي بر جنبه هاي احتمالي و نه الزامي در موفقيت هاي فرد در عرصه هاي گوناگون زنده گي، نگره هايي مطرح شد كه اساسا با ديدگاه هاي روان سنجان و طراحان انواع آزمون هاي هوش متفاوت بود. از جمله ي اين نگره ها،