آثار و آداب عفو و گذشت از خطاي ديگران 

براي هر فضيلت و بلكه هر كاري مي بايست علل و فلسفه وجودي تعريف كرد. از اين رو هرگاه از فلسفه عفو و گذشت سخن به ميان مي آيد به اين معناست كه براي آن، اهداف و انگيزه هايي است كه بايد بدان توجه داشت.
اصولا شيوه قرآن در بيان احكام و ديگر آموزه هاي دستوري اين است كه براي تشويق مخاطب و مكلف، به آثار و پيامدهاي هر وظيفه و مسئوليتي مي پردازد و كاركردها و تأثيرات دنيوي و اخروي هر عملي را به مخاطب بيان مي كند. از اين رو همه احكام اثباتي و يا سلبي از نظر قرآن داراي منافع و مصالح و يا مضرات شناخته شده و يا ناشناخته عقلي و عقلايي و شرعي است.

عفو خداوندي و عفو مردمي
از آن جايي كه مصاديق كلي عفو و گذشت در قرآن به دو دسته اصلي عفو خداوندي و عفو مردمي تقسيم مي شود لازم است به دو نوع متفاوت از فلسفه عفو توجه كرد.