آرايه‏هاي ادبي قرآن و جايگاه آنها در ترجمه

پيش از آن كه المعتزّ باللّه‏ عباسي (متوفي 296) كتاب البديع را بنويسد و براي نخستين‏بار محسّنات بديعي و آرايه‏هاي ادبي را به عنوان يك علم مطرح كند، در ميان عرب‏ها توجه خاصي به زيبايي‏هاي كلام مي‏شد و اگر چه اين زيبايي‏ها تعريف نشده بود، اما به هر حال در نظم و نثر به كار مي‏رفت. يك نمونه آن قرآن كريم است كه از اين نظر شاهكاري بزرگ به شمار مي‏رود و به طوري كه خواهيم ديد انواع صنعت‏هاي بديعي به گونه‏اي چشمگير در آن به كار رفته است.
المعتزّ با نوشتن كتاب خود، براي نخستين بار اين علم را پايه گذاري كرد و اصطلاحات خاص آن را پديد آورد. البته پيش از او نيز محسنات بديعي به كار مي‏رفته و اصطلاح «بديع» در ميان اهل شعر و بلاغت رواج داشته است؛ مثلاً جاحظ (متوفي 255) را مي‏بينيم كه از بديع در شعر شاعران ياد مي‏كند، آن هم به گونه‏اي كه گويا پيش از او اهل ادب اين اصطلاح را مي‏شناخته‏اند.1 خود المعتزّ تعريف «مطابقه» را كه يك صنعت بديعي است از خليل بن احمد و تعريف «مذهب كلامي» را كه آن نيز يكي از صنايع است از جاحظ نقل مي‏كند.2 كاري كه المعتزّ